SADELINE HEALTH CARE TRUST: VIRUTUBISHO VINAVYOPATIKANA KATIKA VYAKULA

Sunday, 10 August 2014

VIRUTUBISHO VINAVYOPATIKANA KATIKA VYAKULA

Nafaka:
Nafaka ni vyakula vya punje punje au chembechembe
kama vile mtama, mahindi, ngano, uwele (mawele),
mpunga n.k. Virutubisho vya msingi vinavyopatikana
katika vyakula vya nafaka ni wanga, sukari na nyuzi
nyuzi. Virutubisho vya ziada ni Protini, vitamini
(kundi la B) na baadhi ya madini.
Vyakula jamii ya mizizi na matunda
Vyakula jamii ya mizizi (starchy roots) ni kama vile
viazi (vitamu, mviringo, n.k) mihogo, n.k. Virutubisho
vya msingi vinavyopatikana katika vyakula jamii ya
viazi na matunda ni wanga, sukari na nyuzi nyuzi
(dietary fibres). Zaidi ya virutubisho hivyo ni baadhi
ya madini, vitamini C (kama chakula hicho siyo
kikavu) na vitamini A (kama chakula hicho kinarangi
ya njano).
Vyakula jamii ya maharage
Vyakula jamii ya maharage nikama vile maharage ya
kawaida na yale ya soya, kunde, choroko, n.k.
Virutubisho vya muhimu katika kundi la vyakula vya
hapo juu ni wanga, protini na nyuzi nyuzi.
Virutubisho vya ziada ni vitamini (kundi B) na
madini.
Mbegu za mafuta
Mbegu za mafuta ni kama vile alizeti, pamba, ufuta,
nazi, mawese (chikichi), kweme, maboga, tikiti maji,
matango, n.k.
Virutubisho vinavyopatikana kwa wingi katika mbegu
za mafuta ni mafuta, protini na nyuzi nyuzi. Ziada
kundi B. (B- Vitamins).
Nyama/Samaki
Virutubisho vya msingi katika nyama au samaki ni
protini, mafuta na madini ya chuma. Virutubisho
vingine ni vitamini vya kundi B na madini (zaidi ya
yale ya chuma).
Ini
Ini linatupa virutubisho vya msingi vya protini,
madini ya chuma na vitamini.
Maziwa
Virutubisho tunavyovipata kwa wingi katika maziwa
ni mafuta, protini, baadhi ya madini na vitamini.
Mayai
Mayai yana virutubisho vya msingi vya protini na
vitamini. Zaidi ya hivyo ni mafuta na madini (siyo ya
chuma).
Mafuta
Mafuta kama chakula yanatupa mafuta kama
kirutubisho cha msingi. Zaidi ya hicho ni uwezekano
wa kupata vitamini A.
Mboga za majani
Mboga za majani hasa zile za kijani zinavirutubisho
vya msingi vya vitamini A, C na B, Zaidi ya hivyo ni
protini, madini na nyuzi nyuzi.
Matunda jamii ya machungwa
Matunda jamii ya machungwa ni machungwa,
machenza, n.k virutubisho vya msingi tunavyovipata
kutoka katika matunda jamii ya machungwa ni sukari,
vitamini A na C. Zaidi ya hivyo ni madini na nyuzi
nyuzi.

No comments:

Unordered List

rushwa ni adui wa haki

JE WAJUA ATHARI ZA RUSHWA KATIKA KAZI AU ENEO LA KAZI?

Rushwa ni kitu ambacho kinatolewa ili uweze kupata kitu Fulani au kuhudumiwa kwa haraka kwa kutofuata utaratibu unaotakiwa kisheria au kihalali.

Rushwa inaweza kuwa ni fedha, ngono, au uwajibikaji wa kazi Fulani.

Tunaporudi katika eneo la kazi Rushwa ipo katika njia 3:

1. NgonoSuala la ngono limekua likiwatesa sana mabinti wengi kushinda wanaume hasa katika upatikanaji mzima wa kazi au kazi kwa vitendo wanapokua katika masomo yao, hasa ya elimu ya juu.Vile vile katika suala la uongezaji wa mishahara wapo baadhi ya mabosi au waajiri wanaotaka kwanza ngono ndipo waongeze mishahara au kumpandisha cheo mfanyakazi.

2. Fedha/Kitu cha ThamaniKuna baadhi ya watu hupendelea kupewa fedha au kitu cha thamani ili waweze kutoa haki ya msingi kwa mhitaji.Na fedha hutolewa ili watu waweze kupata kazi,kupendelewa au kupunguziwa majukumu ya kazi, kupandishwa cheo au kukwepa majukumu Fulani.Pia waajiri wengine au waidhinishaji wa ajira (baadhi yao ) wamekua wakiendekeza suala la kupokea vitu vya thamani kama njia ya kumuidhinisha mtu apate kazi. 3. Ngono na Fedha/ Kitu cha thamaniKwa wakati mwingine rushwa ya ngono, fedha au kitu cha thamani inatumika kwa wakati mmoja(hutolewa) katika eneo la kazi.

NI KWA NAMNA GANI RUSHWA HII INACHUKUA NAFASI?

Pale panapokua na maombi ya kazi na endapo mwombaji anajuana na mwajiri(kutokujiamini kwa baadhi ya waombaji wa kazi mara nyingi hupelekea hali hii),

Unapokua sio muwajibikaji wa majukumu yako. Pindi utakaapoonekana sio mtekelezaji mzuri wa wajibu, unajiweka katika wakati mgumu hasa pale unapofika hatua yakusimamishwa au kuachishwa kazi. Mara nyingi hatua hii inapelekea uombaji na utoaji wa rushwa tajwa hapo juu,

Unapokiuka kanuni,sheria na taratibu za kiofisi mfano kupigana au kutoa kauli mbaya kwa wafanyakazi wengine n.k

Kwa baadhi ya wafanyakazi kutojua haki zao pindi wanapokua katika eneo la kazi hivyo kupelekea kuwa na hofu Fulani ambayo ni rahisi kushawishika kutoa ngono pindi anapokosea na kutishiwa na mwajiriau mkuu wake wa kazi,

Kuwa muwazi kupita kiasi kwa kutoa matatizo yako kwa mwajiri/mkuu wa kitengo unachofanyia kazi.Hapa nieleze wazi,kuna baadhi ya watu sio wavumilivu na ni rahisi kuweka mezani maisha yake yote,ugomvi na hata matatizo yake ya kifamilia.Kitendo hiki humpa mwanya msimuliwaji kukusaidia hivyo kupelekea urahisi wa wewe kutoa rushwa yoyote endapo ataomba baada ya kukusaidia,

ATHARI ZA RUSHWA KATIKA KAZI

Uvunjwaji wa sheria,kanuni na taratibu za kazi

Matatizo na kutokuelewana kwa baadhi ya wafanyakazi hasa panapokua na rushwa ya ngono (uhusiano wa kimapenzi) kwa mwajiri na mfanyakazi mara nyingi uwajibikaji unapungua au haufanyiki kabisa hivyo kupelekea ukwamishwaji wa kazi za wengine ( team work)

Huduma nzuri kwa wateja kupungua hivo kua na athari moja kwa moja kwa kampuni au shirika.(Bad reputation)

Utatuzi wa jambo kuchukua muda mrefu hivyo kusababisha hasara

Kuwa na na tatizo la wafanyakazi kuacha kazi (Labour turnover),hii ina athari kubwa sana na husababisha hasara zisizoepukika.

NINI KIFANYIKE?Kila mtu anatakiwa ajiamini hasa unapoomba kazi (mfano una elimu,na una nia na lengo why should you fear?) siku zote kuna kupata au kukosa. So have confidence.Tusijirahisishe kuwa watoaji wa rushwa mbalimbali,
Waajiri wawe wanatoa kanuni, sheria na taratibu za kufanya kazi ikiwemo haki za mfanyakazi.(hii itamsaidia mtu kujua wajibu na mipaka yake ya kazi),

Mfanyakazi kuwajibika ipasavyo na kwa wakati,

Kutenganisha mambo yakifamilia na ya kazi,eneo la kazi iwe ni kazi na si mahala pakuzungumzia matatizo yako tu.(tuwe wasiri)

Tuwe na mkakati binafsi wakutokutoa wala kuomba rushwa katika shughuli yoyote.

Wewe binafsi una njia au ushauri wowote katika kupambana na rushwa? Tusifikirie katika kutoa adhabu kali tu bali katika kukataa na kutokuomba.Shiriki katika hili kwa kuandika hapa totokomeze rushwa!!!!

Club the Hope blog is designed by Goodluck Francis +255 713 006 838. Theme images by chuwy. Powered by Blogger.